icon_cart

0

koszyk

Sklep \ Poradnik \ Karma bezzbożowa dla psa – kiedy powinno się ją stosować

Kategorie

karmy bezzbozowe dla psa kiedy stosować

Karma bezzbożowa dla psa – kiedy powinno się ją stosować

Współcześni producenci karm bombardują nas coraz to nowszymi rozwiązaniami żywieniowymi skierowanymi do naszych czworonożnych przyjaciół. Od pewnego czasu na polskim rynku możemy zauważyć tendencje do wzrostu sprzedaży karm suchych na których widnieje logo przekreślonego kłosa zboża tzw. grain free. Czy karmy bezzbożowe to dobre rozwiązanie dla naszego pupila? O co chodzi z glutenem? Czy każdy pies powinien jeść karmy bezzbożowe? W tym artykule postaramy się odpowiedzieć na najbardziej nurtujące pytania.

Wady i zalety zbóż w karmach dla psów

Zboża takie, jak pszenica, jęczmień, czy też żyto, mogą dostarczać do organizmu cennych składników odżywczych. Znajdują się w nich białka, tłuszcze, witaminy oraz makro i mikroelementy. Najcenniejsze pod względem żywieniowym składniki występują w warstwie aleuronowej ziarniaka oraz bielmie. Wysoka zawartość białka w zbożach ( do 12% – 13%), stawia je w grupie produktów spożywczych o wysokich walorach odżywczych.

1.Tabela : Procentowy skład chemiczny wybranych ziaren zbóż. (1)

 

Rodzaj zboża Białko ogólne Tłuszcz Włókno pokarmowe Węlowodany
Pszenica 12,5 2,0 1,9 67,2
Żyto 9,0 1,5 1,9 70,5
Ryż 7,5 0,5 0,8 75,5
Kukurydza 10,0 4,5 2,2 67,0
Gryka 9,0 1,5 7,4 71,5

 

Niestety białko występujące w zbożach posiada małą zawartość takich aminokwasów jak lizyna oraz metionina przez co nie można uznać go za pełnowartościowe. Ich niedobór jest szczególnie niebezpieczny u szczeniąt, ponieważ prowadzi do spadku apetytu i utraty masy ciała, a co za tym idzie ich rozwój fizyczny ulega spowolnieniu. W przypadku niedoboru metioniny, dochodzi również do pogorszenia się okrywy włosowej oraz problemów skórnych. Metodą na niwelowanie niskiej zawartości tych aminokwasów w karmie jest łączenie zbóż i ich przetworów z produktami nabiałowymi.

2.Tabela: Średnia zawartość składników mineralnych w wybranych zbożach – na 100g surowca.(2)

Składnik mineralny Jednostka wielkości Zboża
Kukurydza Pszenica Owies
Wapń mg 7 34 54
Żelazo mg 2,7 3,5 4,7
Magnez mg 127 144 177
Fosfor mg 210 508 523
Potas mg 287 431 429
Sód mg 35 2 2
Cynk mg 2,2 4,2 4
Miedź mg 0,3 0,6 0,6
Mangan mg 0,5 3 4,9
Selen µg 15,5 89,4 0

 

Zboża są również cennym źródłem składników biologicznie aktywnych takich jak chociażby włókno pokarmowe oraz flawonoidy. Te ostatnie odgrywają ważną rolę m.in. w hamowaniu powstawania zmian związanych ze starzeniem się organizmu, działają ochronnie na wątrobę, wykazują cechy przeciwzapalne oraz przeciwnowotworowe. Błonnik pokarmowy pozytywnie wpływa na funkcjonowanie przewodu pokarmowego w tym nabłonka jelita grubego, perystaltykę przewodu pokarmowego oraz jakość kału. Oprócz prozdrowotnych właściwości, w produktach zbożowych występują również substancje antyodżywcze.

Według definicji substancjami antyodżywczymi są substancję występujące w żywności, które ograniczają lub uniemożliwiają wykorzystanie składników odżywczych bądź wywierają wpływ na organizm. Wśród zbóż najbardziej niebezpiecznymi substancjami antyodżywczymi są związki fitynowe. Ich zawartość w zbożach wynosi 0,5-1,9% i jest największa ze wszystkich surowców pochodzenia roślinnego używanych przy produkcji karm dla psów. Obecność w żywieniu może powodować zmniejszenie przyswajalności takich pierwiastków jak żelazo, cynk czy też wapń wraz z pożywienia (2). Dodatkowo kwas fitynowy hamuje działanie enzymów odpowiedzialnych za trawienie białek. Warto również zwrócić uwagę na fakt, że duża ilość zbóż występuję w karmach tzw. ekonomicznych lub „marketowych”. Zboża występują w ich składzie na pierwszym miejscu. Zbyt duża zawartość procentowa w stosunku do innych składników, może mieć przełożenie na zwiększoną zawartość węglowodanów. Chociaż psy trawią je częściowo, za pomocą amylazy trzustkowej, ich duża ilość, nie jest pożądana. W przypadku psa ”kanapowca”, o małej aktywności fizycznej, taka sytuacja bardzo często prowadzi do otyłości.

Gluten – co to jest?

Gluten według WHO określamy jako nierozpuszczalną w wodzie i 0,5M NaCl frakcję białek występujących w pszenicy, jęczmieniu, życie, owsie oraz ich pochodnych, a także w odmianach mieszańcowych tj. pszenżycie.(3)
Jest on kompleksem białek, głównie gliadyn i glutenin, które zawarte są w zarodku ziaren pszenicy, a także innych zbożach, między innymi pod postacią awenin w owsie, sekalin w życie, a także hordein w jęczmieniu(4). Kompleks ten odznacza się wysoką sprężystością i ciągliwością. W przemyśle piekarskim jest to wyznacznik właściwości wypiekowych mąki.
Nie istnieje dużo publikacji naukowych na temat wpływu glutenu na organizm psa. Wszystkie informacje odnośnie nietolerancji bazują na badaniach prowadzonych na ludziach. Osoby, nietolerujące tego rodzaju białka, cierpią na tzw. celiakię.

Celiakia– czyli inaczej choroba trzewna to trwała glutenozależna enteropatia jelita cienkiego. Jest to choroba autoimmunologiczna o podłożu genetycznym, charakteryzująca się trwającą całe życie nietolerancją glutenu. Prowadzi do zaniku kosmków jelita cienkiego czyli małych wypustek błony śluzowej oraz pojawienie się specyficznych markerów we krwi (IgA tTa, IgA EmA, GAF). W wyniku uszkodzenia kosmków jelitowych dochodzi do pogorszenia się wchłaniania składników odżywczych. Na celiakie choruje około 1% ludności na świecie.

 

Występują trzy typy celiakii:

1. Jawna- pełnoobjawowa- jest to rodzaj choroby który dotyka najczęściej osoby młode, kobiety w ciąży oraz w podeszłym wieku. Dotyka ona jedynie 10% z wszystkich chorujących na celiakie.
Objawy: wzdęcia, biegunka tłuszczowa bądź wodnista, zmniejszenie masy ciała, objawy niedoborowe (niedokrwistość wynikająca z niedoboru żelaza).
2.Skąpoobjawowa- dużo trudniej ją rozpoznać, głównie z powodu niespecyficznych, pozajelitowych objawów. Choroba może rozwijać się skrycie przez kilka lat, wywołując schorzenia pozornie niezwiązane z celiakią. Objawy: niedokrwistość, wymioty, zespół jelita drażliwego, bóle brzucha, spadek masy ciała, leukopenia.
3.Utajona – w której nie musi dojść do uszkodzenia kosmków jelitowych, a jedynie w surowicy krwi będą znajdować się specyficzne przeciwciała. Często się zdarza że postać utajona przekształca się w skąpoobjawową bądź pełnoobjawową.

Nietolerancja glutenu u psów

Jedyne informacje na temat psów a nietolerancji na gluten odnoszą się do seterów irlandzkich. Objawy pojawiają się ok. 6 miesiąca życia m.in. osłabienie, biegunka, niedokrwistość oraz czasami zmianami skórnymi (2). Poprzez pogorszenie się wchłaniania składników odżywczych może dojść do spadku masy ciała szczenięcia, a co za tym idzie rozwój fizyczny może ulec spowolnieniu.

Jak leczyć nietolerancję glutenu u psów

Leczenie polega na usunięciu z diety wszystkich produktów zawierających w swoim składzie gluten. Rygorystyczna dieta, ma kluczowe znaczenie w leczeniu psów z tą przypadłością. Po odstawieniu produktów zawierających gluten dochodzi do powolnej odbudowy i powrotu do normalnego funkcjonowania kosmków jelitowych.

A alergia na pszenicę?
Celiakia a alergia na pszenice to dwie odrębne jednostki chorobowe i nie należy ich ze sobą mylić.

Do najbardziej popularnych symptomów alergii na pszenice należą:
– pogorszenie się okrywy włosowej- sierść staje się matowa, słaba, bez połysku.
– występują częste biegunki,
-utrata masy ciała,
– przewlekłe infekcje ucha,
-zaczerwienienia na łapach, swędzenie
-częste wylizywanie łap,
W przypadku wystąpienia powyższych objawów u naszego pupila, najlepiej udać się do weterynarza bądź dietetyka na konsultacje.

Kardiomiopatia rozstrzeniowa a karmy bezzbożowe dla psów

Kardiomiopatia rozstrzeniowa (DCM) jest chorobą charakteryzującą się przerostem mięśnia sercowego. Poprzez powiększenie się komór dochodzi do niedomykalności zastawek. DCM najczęściej występuję u psów ras dużych i olbrzymich, które posiadają do niej predyspozycje np. dalmatyńczyk, owczarek niemiecki, nowofundlandy, bokser, hart afgański (8). Przypuszcza się że 30-50% przypadków stanowi genetyczna forma DCM. Inne przypadki niedziedziczne wynikają m.in.: ze zmian zapalnych, autoimmunologicznych bądź metabolicznych. Pojawia się w wieku 6-8 lat, najczęściej dotyczy samów. Objawy różnią się w zależności od rasy psa oraz stadium choroby. Do typowych objawów należą m.in.:
– utrata apetytu,
– spadek masy ciała,
– blade dziąsła,
– trudności w oddychaniu,
– zaburzenia rytmu serca,
– ogólne osłabienie organizmu,
– omdlenia.

Obecnie w internecie, można znaleźć informacje na temat łączenia żywienia karmami grain free z kardiomiopatia rozstrzeniową. Rożne teorie, które na tą chwileę występują nie dają pełnego obrazu korelacji karmy bezzbożowej, a występowaniem tej jednostki chorobowej. FDA czyli U.S. Food & Drug Administration otrzymuje zgłoszenia dotyczące DCM występujące również u psów karmionych karmą zawierającą zboża(5). University of California opublikowało w 2018 roku badania z których wynika, że może istnieć powiązanie między żywieniem karmami bezzbożowymi, w których występują rośliny strączkowe, soczewica bądź ziemniaki a niedoborem tauryny. Jednak jak podaje FDA nie musi to być wyłącznie spowodowane niedoborem tego aminokwasu.

3.Tabela. Zawartość tauryny a występowanie DCM (7).

Zawartość tauryny DCM / ilość osobnik Nie DCM- zmiany serca Normalne serce
Niska 53 21 10
Normalna 38 10 4
Wysoka 28 1 –

 

Jak widać w tabeli powyżej niska zawartość tauryn nie do końca wpływa na występowanie kardiomiopatii rozstrzeniowej. Również u psów z wysokim bądź normalny poziomem problemy z sercem występowały. Badania łączące DCM z rodzajem przyjmowanego pokarmu przez psy nadal trwają. FDA zachęca właścicieli zwierząt i lekarzy weterynarii do zgłaszania przypadków DCM u psów podejrzanych o powiązanie tej jednostki chorobowej z żywieniem.

Stosowanie karm bezzbożowych u psów – podsumowanie

1. Zboża dostarczają cennych składników odżywczych, białek, tłuszczów, witamin oraz minerałów.
2. Nie ma na razie pełnych badań na temat wpływu karm bezbożowych na występowanie kardiomiopatii rozstrzeniowej.
3. Celiakia dotyka wąskiej grupy psów, a choroba ma podłoże genetyczne.
4. Gdy zauważymy u naszego psa symptomy alergii np. na pszenice, należy skontaktować się z weterynarzem bądź dietetykiem.
5. Zawsze dobierajmy karmę indywidualnie dla psa a nie kierujmy się panującą modą.
6. Nie ma widocznych przeciwskazań aby zdrowy pies nie jadł karm zawierających zboża.

Bibliografia
1.”Chemia żywności”, praca zbiorowa , wyd. PWN , Warszawa 2017
2.”Podstawy żywienia psów i kotów” Michał Ceregrzyn i wsp., wyd. Elsevier, Wrocław 2013.
3.” Gluten i choroby wynikające z jego nietolerancji” Ewa Bubis i wsp. Kosmos, tom 65, 2016
4.”Kontrowersje wokół glutenu” Joanna Michałkowska i wsp. 2017
5.www.fda.gov
6. „Celiakia i dieta bezglutenowa” praktyczny poradnik, Grażyna Konińska i wsp. Warszawa 2018
7. https://www.fda.gov/animal-veterinary/science-research/vet-lirn-update-investigation-dilated-cardiomyopathy
8. „Kardiomiopatie pierwotne u psów i kotów” Rafał Sapierzyński, Wydział Medycyny Weterynaryjnej, Życie Weterynaryjne , Warszawa 2013